Huwag gamitin ang mukha ng katutubo para sa pansariling interes

Dismayado, nasasaktan, at ginising ang pagkakaisa—ito ang damdamin ngayon ng mga katutubong Dumagat Remontado ng Tanay, Rizal, matapos nilang ihayag ang kanilang mariing pagtutol sa diumano’y mapanlinlang na taktika ng Masungi Georeserve Foundation Inc. (MGFI).

Sa panahon kung kailan mas kailangan ang tunay na konsultasyon at malasakit sa mga katutubo, tila naging kabaligtaran ang isinasagawang hakbang ng Masungi. Sa halip na pagkakaisa, pagkakawatak-watak ang naidudulot ng paggamit sa imahe ng isang iginagalang na nakatatandang Dumagat—si Aleng Nelia—bilang mukha ng isang kampanyang hindi kinonsulta sa mas nakararami.

Ang larawang ginamit at nilagyan ng caption na nagpapakitang sinusuportahan umano ng mga katutubo ang Masungi ay hindi lamang panlilinlang—ito ay isang malinaw na paglapastangan sa karapatang pambayan at pangkultura ng mga katutubo. Sa ilalim ng RA 8371 o IPRA Law, malinaw na itinatadhana ang pangangailangan ng Free, Prior, and Informed Consent (FPIC) bago isagawa ang anumang proyekto sa ancestral domain.

Ngunit nasaan ang konsultasyon? Nasaan ang tunay na paggalang?

Hindi sapat ang isang larawan. Hindi sapat ang isang pangalan. Dahil ang epekto ng proyekto ng Masungi ay hindi kathang-isip—may mga ginibang bahay, nilagyan ng bakod ang mga sakahan, at nawala ang hanapbuhay ng mga katutubo sa Barangay Cuyambay.

Ang tunay na pagmamahal sa kalikasan ay hindi isinasakripisyo ang karapatan ng mga taong matagal nang tagapangalaga nito. Ang tunay na adbokasiya ay hindi lumalabag sa pagkakakilanlan ng mga katutubong matagal nang namumuhay kasabay ng kagubatan.

Ang panawagan ng mga pinunong Dumagat/Remontado ay simple: kilalanin ang pagkakamali. Humingi ng tawad. Dumaan sa tamang proseso. Ilabas ang Certificate of Precondition. Igalang ang kanilang tinig.

Hindi puwedeng panakip-butas ang pangalan ng isang katutubo para pagtakpan ang mga kasalanang nagawa sa komunidad. Ang katutubo ay hindi props sa isang PR campaign.

Ang pagprotekta sa kalikasan ay dapat sabayan ng pagprotekta sa karapatan ng mga tunay na tagapangalaga nito—ang mga katutubo.

Sa panahon ng disimpormasyon at pang-aabuso sa imahe, ang respeto sa pagkatao, sa komunidad, at sa kasaysayan ng mga katutubo ay dapat manatiling sentro ng bawat adbokasiyang may layuning tunay na makatao at makakalikasan.

Hindi ito usapin ng simpleng pagtatanim ng puno—ito ay usapin ng ugat, ng lupa, ng pagkakakilanlan. At sa laban para sa lupa, ang boses ng katutubo ang dapat unang marinig—hindi ang PR ng institusyon.